De Coronastrategie van het kabinet is een masterclass in gaslighting
Dit artikel verscheen oorspronkelijk op 30 april 2020 op Frontaal Naakt.
Het kabinet wil het coronavirus gecontroleerd laten verspreiden door de bevolking. Misschien een verstandige keuze, maar dat gaat voorlopig wel meer doden opleveren dan in landen als Duitsland, die met massaal testen en contactonderzoek het virus zoveel mogelijk proberen in te dammen. Hoe verkoop je zo’n beleid? Met slimme communicatie natuurlijk. Hele slimme communicatie, zelfs.
Rutte trapte meteen af met een meesterzet: De Speech van 16 maart. Zijn beleid werd in een plechtige setting als het redelijke midden tussen “een jaar lockdown” en “chaotische verspreiding” gepresenteerd. De andere optie, de Duitse, werd niet eens genoemd. Geniaal. Met het in de wetenschap eigenlijk onbekende “mikken op groepsimmuniteit” werd de indruk gewekt dat er licht gloort aan het einde van de tunnel. En wat denk je van deze: “we bouwen een muurtje om de kwetsbare mensen heen”. Een kistje eigenlijk, bleek al gauw.
Er was bewieroking alom. Een staatsman is opgestaan! De dag erna rekende iemand op een bierviltje uit dat gecontroleerd uitrazen iets van 100.000 doden oplevert. Binnen een dag presenteerde het RIVM de groepsimmuniteit als “gevolg”, niet als doel. De hooivorken bleven op stal.
Massaal testen
Nadat een pizzabezorger iets tegen een Kamerlid zei over dat Duitsland wél veel testen doet, werd de farmaceut Roche de zondebok. Ze geven de testen niet vrij! Dat deden ze wel. Minister De Jonge, die met zijn verspreidingsbeleid weinig heeft aan massaal testen, beloofde dus maar gauw bergen testcapaciteit in april. Let op: meer capaciteit, niet meer testen. Die er ook niet kwamen. Op 29 april herhaalde minister Slob deze aanpak nog een keer. Slim gevonden, toch?
Al gauw begon Nederland zich qua dodenaantal stabiel in de wereldtop te nestelen. Maar de IC’s hielden het! Dit lukte eigenlijk vooral omdat doodzieke mensen “in goed overleg met de patiënt” meestal de binnenkant van een ziekenhuis niet zagen, vaak terecht maar misschien soms ook minder terecht. Iets voor de onvermijdelijke Parlementaire Enquête, maar nu is/lijkt alles onder controle, en zo zien we dat graag aan de benedenloop van Rijn en Maas.
De Kamer blijft ondertussen toch stilletjes hopen op een indambeleid, en komt met steeds meer voorzichtige vragen. Gaan we nog een keertje virus jagen eigenlijk? Het kabinet lanceert onze eigen polder-App. We geven het virus van katoen! Drie weken soebatten over privacy, Bluetooth en Singapore later is het plan dood. Net als minstens 10.000 mensen, trouwens.
Mondkapjes
Zorgmedewerkers begonnen zich ondertussen achter de schermen af te vragen of ze niet meer aan mondkapjes hebben dan aan schattig applaus. Vaak mógen verplegers zich niet eens beschermen tijdens hun werk, maar het kabinet komt met het innovatieve “ze zijn op!”. Nou ja, niet al drie maanden lang natuurlijk, en ook niet op Praxis.nl, Bol.com of Ali Express, maar dat mogen de media zelf uitzoeken. De hel bevriest voor ze dat doen, weet het kabinet.
Als de IC’s begin mei ruimte lijken te gaan krijgen kan gas gegeven worden, want verspreiden kan en moet met een beetje tempo. De scholen open! Kinderen zijn met hun geklit hele goede verspreiders, docenten komen in gevaar, maar als je maar blijft hameren op “kids worden zelf niet erg ziek” kun je via Vrij Parkeren door naar de Kalverstraat.
Ondertussen heeft de hele wereld door dat maskers voor iedereen erg handig zouden zijn. Dat weten wij in Nederland heel goed, want ons eigen RIVM heeft al in 2009 en 2010 aangetoond dat zelfs theedoeken voor je mond een epidemie in hun eentje kunnen stoppen. Dat is lastig als je gecontroleerd wilt verspreiden. Snel volgt op het niet erg eerlijke “maskers helpen niet” het innovatieve “schijnveiligheid” en dan de beproefde klassieker “tekorten!”. U leest het goed, tekorten aan theedoeken of sjaals. En de media zagen dat het goed was.
Als je tegen al je eigen voorwaarden in de scholen open wilt om een beetje gas te geven met verspreiding kun je niet langer doen alsof je indamt. Een onbekend lid van het Outbreak Management Team van de rijksoverheid verschijnt bij de altijd sympathieke Eva Jinek en presenteert uitrazen als voldongen feit. De ophef daarna scoort 0,0 op de schaal van Richter.
Besmettelijkheid van kinderen
En zo hebben we een masterclass in propaganda in actie gezien sinds januari. Gaslighting zelfs. Een in de wereld uniek beleid is gepresenteerd als onvermijdelijk. Onaantrekkelijke opties werden verborgen. Met woordgeintjes hoef je niet eens te liegen om de volgzame media en Kamer te misleiden. En het belangrijkste: potentiële tegenstanders zijn voortdurend in het defensief gedwongen met discussies over privacy, hoeveel er getest wordt en besmettelijkheid van kinderen. Terwijl hele afdelingen van verpleeghuizen besmet raakten en Duitsland relatief tien keer minder minder doden moet betreuren.
Pas nu komen oppositiefracties in de Tweede Kamer met de openlijke eis aan indamming te gaan doen. Maar het is al bijna te laat om koers te wijzigen, en dat hoeft een zo populair kabinet ook niet. Mission Accomplished!